Xơ gan là bệnh lý mạn tính nguy hiểm vì có nhiều biến chứng nặng như: xuất huyết tiêu hóa, bệnh não do gan, hội chứng gan thận, nhiễm trùng dịch cổ trướng và suy gan nặng. Bệnh có khả năng tiến triển thành ung thư gan và đe dọa trực tiếp tới tính mạng của người bệnh.Tham khảo bài viết dưới đây để tìm hiểu những dấu hiệu xơ gan thường gặp. Từ đó, có biện pháp xử trí và điều trị kịp thời.
1. Xơ gan là bệnh gì?
Xơ gan được hiểu là tình trạng gan bị sẹo hoặc gan bước vào giai đoạn muộn của quá trình xơ hóa gây nên bởi nhiều bệnh lý khác như: viêm gan cấp tính, mạn tính, viêm gan do nhiễm độc từ thuốc hoặc viêm gan nhiễm mỡ, ứ mật. Xơ gan có thể gây tổn thương gan không phục hồi, làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan, và đe dọa trực tiếp tới tính mạng người bệnh.
Triệu chứng xơ gan giai đoạn đầu thường không rõ rệt cho đến khi bệnh tiến triển tới giai đoạn muộn. Khi dấu hiệu xơ gan xuất hiện, gan có thể đã bị hạn chế một số chức năng như lọc máu, loại bỏ chất độc, quá trình sản xuất protein, hấp thụ chất béo và vitamin tan trong chất béo.
2. Nguyên nhân mắc bệnh xơ gan
Có rất nhiều nguyên nhân gây xơ gan, dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến nhất:
– Xơ gan do viêm gan virus: Hiện tại tỷ lệ mắc viêm gan virus B và C ở Việt Nam rất cao. Riêng viêm gan virus B có khoảng 10 triệu người và viêm gan C là khoảng 1 triệu trường hợp. Đây là những nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan tại Việt Nam.
– Lạm dụng rượu: Người sử dụng rượu lâu dài có nguy cơ cao mắc bệnh lý xơ gan. Rượu khi được đưa vào cơ thể có khả năng gây tổn hại tới các tế bào gan một cách từ từ. Ban đầu, rượu có thể gây gan nhiễm mỡ, nhưng về lâu dài có thể gây viêm gan mạn tính và cuối cùng là xơ gan, ung thư gan.
– Tổn thương gan thoái hóa mỡ không do rượu: thường gặp ở người thừa cân hoặc béo phì, mỡ máu cao, nhiễm mỡ tại gan. có gặp ở những người bị hội chứng chuyển hóa: thừa cân, tăng mỡ máu, tăng đường máu và tăng huyết áp.
– Xơ gan tự miễn: do tự cơ thể người bệnh sinh ra kháng thể chống lại tế bào gan của mình gây viêm gan và tiến triển đến xơ gan.
– Xơ gan do ứ mật: tiên phát hoặc ứ mật thứ phát do sỏi mật. Đây là trường hợp gan bị ứ đọng do viêm. Việc tắc cả đường mật và mật sẽ gây tác động làm tổn thương tế bào gan dần dần dẫn đến xơ gan.
– Xơ gan do lắng đọng đồng tại gan trong bệnh Wilson hoặc lắng đọng sắt tại gan trong bệnh hemochromatosis.
3. Các dấu hiệu xơ gan cần nhận biết sớm
Xơ gan giai đoạn đầu thường có ít biểu hiện và các dấu hiệu thường không rõ ràng. Ở các giai đoạn sau dấu hiệu xơ gan biểu hiện rõ rệt hơn. Do đó người bệnh cần chú ý để nhận biết được các dấu hiệu xơ gan. Thông thường khi mắc xơ gan, người bệnh sẽ xuất hiện các biểu hiện bao gồm:
Giảm sự thèm ăn
Viêm gan mạn tính hay viêm gan khiến gan xơ hóa đều gây cản trở hoạt động bình thường của gan. Các mô sẹo ngăn chặn dòng chảy của máu qua gan đồng thời làm chậm quá trình xử lý các chất dinh dưỡng, hormone, thuốc, chất độc tại gan. Điều này tác động trực tiếp khiến cơ thể người bệnh chán ăn, giảm cơn thèm ăn.
Đau nhẹ phần trên bên phải của bụng
Đây là dấu hiệu xơ gan khá phổ biến ở người bệnh. Các tổn thương gan dẫn đến viêm, gây ra đau âm ỉ hoặc chỉ thấy tức nặng các vùng xung quanh gan, đặc biệt là phần phía trên bên phải của bụng. Đau nhẹ phần trên bên phải của bụng có thể là dấu hiệu của xơ gan.
Người mệt mỏi thiếu năng lượng
Khi mắc xơ gan, người bệnh giảm sự thèm ăn, thiếu chất dinh dưỡng cộng thêm các cơn đau âm ỉ dẫn tới tình trạng người mệt mỏi.
Sụt cân
Sụt cân là một trong những biểu hiện xơ gan thường gặp. Khi bệnh nhân mệt mỏi và chán ăn dẫn đến việc ăn hàng ngày sẽ ít hơn gây ra giảm cân.
Các triệu chứng khác
Biểu hiện bệnh xơ gan không chỉ sụt cân, ăn không ngon, mệt mỏi, thiếu năng lượng mà người bệnh còn có thể xuất hiện dấu hiệu: đổi màu vàng da và màu mắt; dễ bị bầm tím, chảy máu; ngứa da; nước tiểu sẫm màu; nhầm lẫn và khó tập trung suy nghĩ.
3. Các biến chứng bệnh xơ gan nguy hiểm khi không cứu chữa kịp thời
Bác sĩ Vũ Trường Khanh cho biết bệnh xơ gan nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:
Tăng áp tĩnh mạch cửa
Nhiệm vụ của tĩnh mạch cửa là vận chuyển máu từ các cơ quan nội tạng như dạ dày, tụy, lá lách, ruột non,… đến gan. Do đó, khi gan bị xơ có thể gây ảnh hưởng tới những tĩnh mạch vận chuyển máu tới bộ phận này đồng thời làm tăng huyết áp ở tĩnh mạch cửa, gây xuất huyết tiêu hóa: nôn ra máu đại tiện phân đen hoặc đại tiện ra máu đỏ và có thể dẫn tới tử vong.
Ung thư gan ( K gan)
Người mắc xơ gan có nguy cơ dẫn tới ung thư gan là rất cao. Theo thống kê của Bộ Y tế, dân số Việt Nam có tỷ lệ mắc bệnh về gan cao, đặc biệt tỷ lệ mắc ung thư gan cao thứ 4 thế giới. Tại Việt Nam k gan là một trong 5 loại ung thư hay gặp nhất, đây là ung thư đứng hàng đầu ở nam giới và đứng hành thứ 5 ở nữ giới. Trong đó, khoảng 80% tỷ lệ người mắc K gan tiến triển từ bệnh lý xơ gan. Xơ gan giai đoạn đầu thường không có biểu hiện rõ ràng, do đó người bệnh xơ gan nên chủ động tầm soát sức khỏe định kỳ từ 6 – 12 tháng/ lần để kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe của bản thân.
Cổ trướng, phù chân
Khi cơ thể bị tăng áp tĩnh mạch cửa, giảm đạm trong máu có thể gây tích tụ chất lỏng dẫn tới tình trạng phù nề ở chân và bụng (cổ trướng).
Nhiễm trùng
Tình trạng cổ trướng kéo dài có thể sẽ dẫn tới viêm phúc mạc tiên phát do vi khuẩn. Đây là một bệnh nhiễm trùng đặc biệt nguy hại cho cơ thể với các biểu hiện như sốt, đau tức bụng, tiêu lỏng, nôn ói,… Ở một vài trường hợp, xơ gan có thể gây nhiễm trùng máu và viêm phổi cũng có thể xảy ra.
Hội chứng gan – thận (HRS)
Người bệnh mắc xơ gan cổ trướng có thể xuất hiện tình trạng suy thận chức năng với các biểu hiện như: mệt mỏi, buồn nôn, nôn, và có suy thận
Hội chứng gan – phổi (HPS)
Đây là một biến chứng nguy hiểm của sự kết hợp giữa xơ gan, giãn mạch máu trong phổi kèm các bất thường trong trao đổi khí. Những biểu hiện điển hình nhất của tình trạng này là khó thở, thiếu oxy. Tình trạng nặng hơn khi người bệnh đứng thẳng. Do đó, nếu thấy xuất hiện những dấu hiệu xơ gan này, người bệnh cần nhanh chóng tới cơ sở y tế.
Bệnh não do gan
Biểu hiện nhẹ là bệnh nhân khó ngủ, không tập trung, hay quên, bồn chồn kích thích nặng hơn là không định hướng được không gian thời gian: không rõ là mình đang ở đâu, vào khoảng nào trong ngày. Có thể tình trạng nặng là mê sảng và hôn mê.
Vấn đề xương khớp
Ở một vài trường hợp hiếm gặp, xơ gan còn khả năng ảnh hưởng tới xương và làm gia tăng rủi ro mắc các vấn đề xương khớp cho người bệnh.
