Gan bị nhiễm mỡ do uống nhiều rượu bia là bệnh gan phổ biến tại Việt Nam. Đây là một thực trạng đáng báo động, đặc biệt là ở nam giới. Bệnh nếu không được chữa trị sẽ gây nhiều biến chứng nghiêm trọng. Vậy gan nhiễm mỡ do rượu là gì? Trong bài viết này, hãy cùng Diag tìm hiểu cầu trả lời cùng các dấu hiệu và nguy cơ gây bệnh.
1. Gan nhiễm mỡ do rượu là gì?
Gan nhiễm mỡ do rượu (Alcoholic Fatty Liver Disease – AFLD) là tình trạng gan bị tích tụ mỡ quá mức do sử dụng rượu bia. Khi lượng rượu tiêu thụ vượt quá khả năng xử lý của gan, chất cồn sẽ chuyển hóa thành các chất độc hại, gây hại cho tế bào gan và làm tích tụ mỡ trong gan. Đây là giai đoạn đầu tiên trong phổ bệnh gan do rượu, có thể tiến triển thành viêm gan do rượu, xơ gan hoặc ung thư gan nếu không được điều trị kịp thời.
Gan bị nhiễm mỡ do rượu được chia thành 3 mức độ:
- Mức 1 (nhẹ): Mỡ trong gan chiếm từ 5 – 10% tổng trọng lượng gan.
- Mức 2 (trung bình): Mỡ trong gan chiếm từ 10 – 25% tổng trọng lượng gan.
- Mức 3 (nặng): Mỡ trong gan chiếm trên 25% tổng trọng lượng gan.
Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc gan nhiễm mỡ do rượu có dấu hiệu gia tăng trong nhiều năm gần đây. Việc này là do văn hóa uống rượu phổ biến và lối sống kém lành mạnh, đặc biệt là ở nam giới.
Trên thực tế không có mức tiêu thụ rượu an toàn mà không ảnh hưởng đến sức khỏe. Bất cứ lượng rượu nào khi uống nào cơ thể cũng đều để lại ảnh hưởng xấu đến gan. Nếu không được kiểm soát, gan nhiễm mỡ do rượu có thể tiến triển thành viêm gan hoặc xơ gan.
2. Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ do rượu
- Sử dụng rượu bia lâu dài: Uống rượu liên tục hoặc với số lượng lớn là nguyên nhân chính dẫn đến gan nhiễm mỡ.
- Yếu tố di truyền: Một số người có cơ địa nhạy cảm hơn với rượu, khiến gan dễ bị tổn thương.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Cùng với việc sử dụng rượu, chế độ ăn nhiều chất béo, ít vận động cũng góp phần làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.
3. Triệu chứng gan nhiễm mỡ
Thường các bệnh lý về gan sẽ diễn ra trong âm thầm, không có bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi gan đã bị tổn thương nghiêm trọng. Các triệu chứng rõ rệt về sau có thể bao gồm: mệt mỏi, sụt cân, ăn mất ngon, vàng mắt vàng da, sưng tấy ở mắt cá chân và bụng, chứng suy giảm trí nhớ, buồn ngủ, nôn hoặc đi cầu ra máu. Điều này có nghĩa là gan đã ở giai đoạn tổn thương đáng kể. Bệnh thường diễn tiến theo xu hướng: từ gan bình thường – gan nhiễm mỡ – viêm gan nhiễm mỡ – xơ gan, cuối cùng là ung thư gan.
- Giai đoạn 1: Lượng mỡ chiếm 5 – 10% trọng lượng gan. Lâm sàng chưa có triệu chứng.
- Giai đoạn 2: Lượng mỡ chiếm 10 – 25% trọng lượng gan. Lâm sàng thấy gan to hơn bình thường, men gan tăng, người mệt mỏi.
- Giai đoạn 3: Lượng mỡ chiếm trên 25% trọng lượng gan. Đây là giai đoạn nặng viêm gan và xơ gan, men gan tăng cao, đau tức vùng gan, người bệnh có cảm giác mệt mỏi, có thể có vàng da, xuất huyết.
4. Phòng ngừa gan nhiễm mỡ do rượu bia
Biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất để ngăn chặn gan nhiễm mỡ do rượu là ngừng uống rượu. Theo khuyến cáo của WHO, mọi người không nên thường xuyên uống nhiều hơn 14 đơn vị rượu bia mỗi tuần (mỗi đơn vị rượu tương đương với một nửa ly bia hoặc một ly rượu mạnh 25ml).
- Những người thường xuyên uống rượu thì nên đi xét nghiệm, siêu âm định kỳ để sớm phát hiện các tổn thương về gan.
- Những người đã có bệnh gan tuyệt đối không uống tiếp rượu bia vì sẽ làm cho tình trạng bệnh gan nặng thêm.
- Nếu đang là người hoàn toàn khỏe mạnh và có thói quen uống rượu, nên cố gắng giảm uống rượu mạnh, chuyển sang dùng rượu vang và bia mỗi ngày với liều lượng vừa phải.
- Nếu uống đúng mỗi tuần dùng từ 7 – 14 đơn vị (1 đơn vị rượu tương đương 25ml độ cồn 40%) rượu đối với nữ và 21 đơn vị đối với nam thì lại rất tốt cho tim mạch và hệ tiêu hóa.
- Nếu nữ uống trên 3 đơn vị cồn/ngày, nam uống trên 4 đơn vị cồn/ngày sẽ gây tổn thương gan dẫn đến viêm gan, gan nhiễm mỡ do rượu, xơ gan cuối cùng là ung thư gan.
5. Các biện pháp điều trị gan nhiễm mỡ do rượu
Một số cách điều trị gan nhiễm mỡ do rượu:
- Người bệnh bắt buộc phải có ý thức bỏ rượu. Sau 4 – 6 tuần bỏ rượu, nếu tổn thương gan mới chỉ ở giai đoạn gan nhiễm mỡ (gan thoái hóa mỡ) thì cấu trúc và chức năng gan có thể hồi phục dần lại.
- Cần chú ý tăng cường dinh dưỡng, kiểm soát các bệnh lý kèm theo như tiểu đường, béo phì, suy dinh dưỡng. Có thể dùng một số vitamin bổ sung như vitamin C, E…thêm vào khẩu phần ăn uống hàng ngày.
- Nên hạn chế ăn các thực phẩm giàu cholesterol như nội tạng hoặc mỡ động vật, tập trung ăn nhiều rau và hoa quả.
- Nếu người bệnh cũng bị thừa cân hoặc béo phì thì nên tập luyện thể dục thể thao để giảm cân.
Gan nhiễm mỡ do rượu là bệnh lý nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc thay đổi thói quen sống và ngừng sử dụng rượu là cách hiệu quả nhất để bảo vệ gan của bạn. Nếu bạn có dấu hiệu hoặc nghi ngờ về sức khỏe gan, hãy đến cơ sở y tế để được tư vấn và kiểm tra.
