Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD – Non-Alcoholic Fatty Liver Disease) không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về triệu chứng và cách điều trị hiệu quả gan nhiễm mỡ không do rượu.
1. Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là gì?
Hiện nay, tại các nước phương tây, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu ngày càng phổ biến. Tại Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ không do bia rượu đang ngày càng tăng lên.
Gan nhiễm mỡ không do rượu là thuật ngữ dùng để chỉ các tình trạng gây ra bởi sự tích tụ quá nhiều chất béo trong tế bào gan. Thường thì lượng mỡ sẽ phải ít hơn 5% trọng lượng của gan. Một lá gan khỏe mạnh là chứa rất ít hoặc không có chất béo.
Giai đoạn đầu của bệnh gan nhiễm mỡ thường không có bất cứ ảnh hưởng nào đến cơ thể, tuy nhiên nếu để lâu sẽ làm tổn thương gan, và có thể tiến triển thành xơ gan và ung thư gan.
Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, đặc biệt là nhóm người trong độ tuổi từ 40-50 có nguy cơ cao mắc bệnh này do các yếu tố như béo phì, bệnh đái tháo đường.
Việc tiêu thụ những thực phẩm chứa nhiều chất béo không tự làm cho gan nhiễm mỡ. Việc hấp thụ quá nhiều calo tạo ra nhiều chất béo để tích tụ trong gan. Bên cạnh đó, Chỉ số insulin cao góp phần làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ.Một số yếu tố nguy cơ gây nên bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu gồm:
- Những đối tượng ở độ tuổi trung niên
- Những đối tượng đã từng thực hiện phẫu thuật dạ dày
- Những người thừa cân ( chỉ số cơ thể từ 25-30) và béo phì ( trên 30)
- Những người có chỉ số cholesterol và triglycerides cao
- Những người cao huyết áp
- Các đối tượng giảm cân nhanh.
2. Nguyên nhân gây bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
- Những người bị thừa cân, béo phì đặc biệt là béo bụng. Khoảng 80-90% bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ không do rượu đều có vấn đề về thừa cân.
- Bị suy dinh dưỡng
- Những người bị rối loạn chuyển hóa do di truyền, mỡ trong máu cao
- Do tác dụng phụ của một số loại thuốc
- Những đối tượng bị đái tháo đường hoặc tiền đái tháo đường type 2
- Những người có chế độ ăn uống nhiều chất ngọt, chất béo và lười vận động
- Do sự đề kháng của insulin tăng làm triglycerid máu tăng
- Do các hội chứng cushing, suy tuyến yên, suy tuyến giáp và hội chứng buồng trứng đa nang ở phụ nữ, những người mắc chứng ngưng thở khi ngủ.
- Do quá trình oxi hóa trong tế bào gan tăng
- Do các protein viêm được phóng thích gây độc.
3. Triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
Hiện tại, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu chưa có những triệu chứng đặc hiệu như các bệnh khác. Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu đơn thuần thường không có triệu chứng nào.
Một vài biểu hiện của người bệnh đó là gan to, mệt mỏi, tức vùng bụng trên bên phải.
Trong trường hợp bệnh ở giai đoạn nặng hơn như xơ gan thì sẽ xuất hiện các triệu chứng rõ ràng hơn như: vàng da và mắt, giãn mạch dưới da, cổ trướng, buồn nôn, lách to, lòng bàn tay son.
Đến nay, vẫn chưa có nguyên nhân chính xác gây nên bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Những nguyên nhân gây bệnh hiện rất phức tạp và chưa rõ ràng.
4. Biến chứng của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
Gan nhiễm mỡ không do rượu sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi chuyển thành viêm gan. Viêm gan dai dẳng sẽ gây ra các mô sẹo ở xung quanh gan và các mạch máu gần đó gây nên tình trạng xơ gan nhưng gan vẫn hoạt động được bình thường.
Biến chứng nghiêm trọng nhất của gan nhiễm mỡ không do rượu là suy gan và ung thư gan. Ở giai đoạn này, gan không thể hoạt động như bình thường.
Để xơ gan phát triển thì phải mất nhiều năm, do đó cần thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt trước khi bệnh xuất hiện những biến chứng nghiêm trọng hơn.
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là một bệnh khá phổ biến, thường thì bệnh không gây ra các biến chứng và ít tác động tiêu cực đến sức khỏe. Bệnh là do tình trạng tích tụ mỡ trong gan đối với những người không uống rượu hoặc có thì cũng rất ít. Nhưng nếu để dài, bệnh sẽ có những biến chứng vô cùng nghiêm trọng. Chính vì vậy, không nên chủ quan về tình trạng sức khỏe của bản thân, khi có các dấu hiệu của bệnh, cần đến ngay các cơ sở chuyên khoa để thực hiện xét nghiệm và có hướng điều trị kịp thời, đồng thời cần thực hiện một chế độ ăn uống, nghỉ ngơi lành mạnh, hợp lý và khoa học.
5. Những ai cần sàng lọc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu?
- Tất cả những cá nhân có tăng men gan kéo dài, nên sàng lọc về bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, vì đây là nguyên nhân nhân phổ biến của tăng men gan không giải thích được.
- Những cá nhân bị béo phì: Theo dõi bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là bắt buộc, bởi vì béo phì là yếu tố nguy cơ của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và cũng làm tăng nguy cơ bệnh tiến triển.
- Những cá nhân bị đái tháo đường type 2: sàng lọc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là bắt buộc, bất kể nồng độ men gan, bởi vì trên đối tượng bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ cao về tiến triển bệnh.
- Cá nhân bị rối loạn mỡ máu, hội chứng chuyển hóa.
Gan nhiễm mỡ không do rượu là bệnh lý có thể kiểm soát và điều trị hiệu quả thông qua việc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống. Bằng cách áp dụng những biện pháp phòng ngừa và chăm sóc gan đúng cách, bạn có thể bảo vệ sức khỏe gan, ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
