Gan được ví như nhà máy tổng hợp nên các chất cần thiết cho cơ thể: dự trữ đường, tổng hợp lipid, protein, các yếu tố đông máu… Tổn thương gan do bất kì nguyên nhân gì đều có thể dẫn đến tình trạng viêm rồi sau đó xơ hóa gan. Khi xơ gan, cơ thể sẽ suy kiệt vì thiếu dưỡng chất, rối loạn đông máu, cổ trướng, giãn vỡ tĩnh mạch thực quản…lúc này các biện pháp điều trị thường ít kết quả. Một trong những nguyên nhân gây tổn thương gan thường gặp hiện nay là gan nhiễm mỡ.
1. Gan Nhiễm Mỡ Là Gì?
Gan nhiễm mỡ, là một tình trạng y tế phổ biến, trong đó có sự tích tụ mỡ trong tế bào gan. Bệnh này thường gặp ở những người thừa cân, béo phì hoặc có lối sống ít vận động.
Gan nhiễm mỡ được chia làm hai nhóm: gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu. Ở cả hai nhóm người ta đều nhận thấy các tế bào gan chứa đầy các hạt mỡ. Gan nhiễm mỡ do rượu là một giai đoạn trong quá trình tiến triển của bệnh gan do rượu. Nếu không điều trị tốt sẽ dẫn đến viêm và xơ gan rượu.
2. Nguyên Nhân Gây Gan Nhiễm Mỡ
Chế Độ Ăn Uống và Lối Sống
- Thừa Cân và Béo Phì: Tình trạng thừa cân và béo phì là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây gan nhiễm mỡ. Mỡ dư thừa trong cơ thể dễ dàng tích tụ trong gan, gây ra bệnh lý này.
- Chế Độ Ăn Uống Không Lành Mạnh: Việc tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu chất béo, đường và calo nhưng ít chất xơ cũng góp phần làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ.
- Thiếu Hoạt Động Thể Chất: Lối sống ít vận động không chỉ gây thừa cân mà còn làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ trong gan.
Yếu Tố Sức Khỏe
- Bệnh Tiểu Đường: Người bị tiểu đường, đặc biệt là tiểu đường type 2, có nguy cơ cao mắc gan nhiễm mỡ.
- Hội Chứng Chuyển Hóa: Bao gồm các tình trạng như huyết áp cao, lượng đường trong máu cao, mỡ bụng và mức cholesterol không bình thường.
- Rối Loạn Mỡ Máu: Mức triglyceride và cholesterol xấu (LDL) cao cũng liên quan đến nguy cơ gan nhiễm mỡ.
3. Triệu Chứng của Gan Nhiễm Mỡ
Gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ ràng, đặc biệt ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, một số triệu chứng có thể bao gồm:
-
Mệt mỏi
-
Chán ăn
-
Gan to
-
Khi tình trạng xơ gan xuất hiện, có thể có các triệu chứng:
-
Vàng da vàng mắt
-
Các sao mạch xuất hiện
-
Lòng bàn tay son
-
Cổ trướng (dịch ổ bụng)
-
Lách to
4. Đối tượng nguy cơ bệnh Gan nhiễm mỡ
-
Tăng cholesterol, triglyceride trong máu
-
Béo phì, béo bụng
-
Đái tháo đường
-
Hội chứng buồng trứng đa nang
-
Hội chứng ngừng thở khi ngủ
-
Suy giáp
-
Suy tuyến yên
5. Các biện pháp chẩn đoán bệnh Gan nhiễm mỡ
-
Xét nghiệm máu: Cholesterol, Triglycerid, thấy tăng các men gan AST, ALT, phosphatase kiềm. Những trường hợp nghi ngờ xơ gan cần phải xét nghiệm thêm: đông máu cơ bản, Bilirubin, Albumin, protein máu.
-
Xét nghiệm thêm virus viêm gan B, C để loại trừ viêm gan virus.
-
Siêu âm ổ bụng: phương pháp đơn giản để chẩn đoán gan nhiễm mỡ. Sẽ thấy hình ảnh gan tăng âm trên siêu âm.
-
Có thể đo độ đàn hồi gan nếu nghi ngờ xơ gan.
6. Các biện pháp điều trị bệnh Gan nhiễm mỡ
Khi bị gan nhiễm mỡ phải làm sao?
Không có thuốc hay biện pháp nào làm hết ngay tình trạng gan nhiễm mỡ, nhưng nó có thể cải thiện dần dần nếu thay đổi lối sống kịp thời kết hợp với điều trị các bệnh lý đi kèm:
-
Giảm cân: giảm cân sẽ làm giảm sự tổn thương gan, cải thiện sự đề kháng insulin, là điều bắt buộc phải thực hiện. Mục tiêu giảm từ 0,5-1kg cân nặng mỗi tuần. Đối với những người không thể đạt mục tiêu cân nặng trong 6 tháng và có tình trạng viêm gan nhiễm mỡ, có thể cần phải phẫu thuật cắt một phần dạ dày và nối thông dạ dày-ruột (nối vị tràng)
-
Vitamin E: Vitamin E có thể cải thiện tình trạng viêm ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ mà không có đái tháo đường qua một số nghiên cứu. Vì đối tượng của các nghiên cứu này không bao gồm những bệnh nhân đái đường và xơ gan mất bù cho nên vitamin E chưa chứng minh được lợi ích cho những bệnh nhân này. Ngoài ra không nên sử dụng vitamin E cho bệnh nhân nam- những người có tiền sử hoặc tiền sử gia đình ung thư tiền liệt tuyến, vì nó làm tăng nguy cơ ung thư này ở nam giới. Cũng không nên sử dụng vitamin E liều cao quá 800UI/ ngày vì có thể làm tăng tỉ lệ tử vong do mọi nguyên nhân.
-
Gan nhiễm mỡ kèm tiểu đường có thể sử dụng một số thuốc theo chỉ định của bác sĩ để cải thiện được tình trạng viêm và xơ hóa ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ
-
Omega 3: một số nghiên cứu cho thấy acid béo omega 3 có thể cải thiện được tình trạng viêm gan nhiễm mỡ, tuy nhiên vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn nữa
-
Kiểm soát các rối loạn lipid máu: nên sử dụng các statin mà không chuyển hóa kéo dài qua gan như rosuvastatin hay pravastatin
Gan nhiễm mỡ là một bệnh lý nghiêm trọng nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm và thay đổi lối sống phù hợp. Để bảo vệ gan và sức khỏe tổng thể, mỗi người cần duy trì một lối sống lành mạnh, kiểm soát cân nặng, chế độ ăn uống và thường xuyên kiểm tra sức khỏe. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào của gan nhiễm mỡ, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
