Lá gan là cơ quan nằm trong ổ bụng, chiếm một phần diện tích khá lớn ở vùng hạ sườn phải trải dài qua đến vùng thượng vị. Ở người bệnh thường, khi thăm khám bụng bác sĩ thường không thể sờ thấy gan. Gan to là thuật ngữ nhằm chỉ sự tăng kích thước quá giới hạn bình thường của gan. Đây không hẳn là một bệnh lý cụ thể mà là dấu hiệu gợi ý của nhiều bất thường khác nhau của cơ thể.
1. Gan to là bệnh gì?
Gan hay lá gan là một cơ quan có vai trò quan trọng trong hệ tiêu hóa và đảm nhận nhiều vai trò khác nhau. Gan là nơi sản xuất mật hỗ trợ cho việc tiêu hóa và hấp thụ thức ăn tại đường ruột. Ngoài ra gan còn là nơi sản xuất nhiều hóc môn đóng vai trò điều hòa nội môi và các hoạt động khác của cơ thể. Một chức năng quan trọng khác của gan là thải độc, nghĩa là loại bỏ những chất có hại cho cơ thể đến từ thức ăn, nước uống hoặc thuốc men mà con người sử dụng.
Gan to không phải là tên gọi cho một loại bệnh cụ thể mà là một triệu chứng gợi ý cho nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau của cơ thể như suy giảm chức năng tế bào gan, viêm gan virus mạn tính, xơ gan, suy tim sung huyết. Gan to, lách to có thể là những bất thường đi kèm cùng nhau trong một vài trường hợp. Những người có biểu hiện gan to cần được thăm khám một cách tổng quát để tìm kiếm nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.
2. Triệu chứng của gan to
Khi gan to, có thể đi kèm nhiều triệu chứng có thể xảy ra bao gồm:
– Vàng da, vàng mắt
– Đau bụng, sưng hoặc đầy hơi
– Tiêu chảy, phân màu nhạt hoặc phân có máu (phân có thể có màu đỏ hoặc đen)
– Nôn hoặc buồn nôn
– Khó thở
– Nước tiểu đổi màu
– Mệt mỏi
– Sốt hoặc ớn lạnh
– Đau đầu
– Ngứa da
– Ăn không ngon và cân nặng giảm không lý do
– Sưng chân hoặc bàn chân
Gan to có thể là một triệu chứng đe dọa tính mạng có suy gan kèm theo. Tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:
– Đau bụng dữ dội hoặc có bất thường ở vùng gan
– Tinh thần và hành vi đột ngột thay đổi
– Hoang mang, lo lắng
– Mê sảng, hôn mê, ảo giác, dễ kích động
– Đi lại khó khăn
– Nhịp tim nhanh
– Mệt mỏi nghiêm trọng
– Nôn ra máu hoặc vật chất màu đen giống như bã cà phê
Trong trường hợp bạn đang điều trị bệnh gan và tình trạng có vẻ kéo dài, ngày càng xấu đi hoặc tái phát thì nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời để được thăm khám và điều trị.
3. Nguyên nhân gây ra gan to
Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra tình trạng gan to, bao gồm:
- Nhiễm viêm gan virus: Các loại virus như viêm gan A, B, và C đều có thể gây viêm gan và làm cho gan sưng to.
- Gan nhiễm mỡ: Do tích tụ mỡ trong gan, thường gặp ở những người thừa cân, béo phì, hoặc do uống rượu bia quá nhiều.
- Xơ gan: Khi gan bị tổn thương kéo dài, mô gan sẽ bị thay thế bằng mô sẹo, dẫn đến gan to.
- Ung thư gan: Sự phát triển của khối u trong gan có thể làm gan phình to.
- Suy tim: Tình trạng suy tim khiến máu không được bơm đầy đủ, dẫn đến ứ đọng máu trong gan và làm gan to.
4. Cách chẩn đoán bệnh gan to
Các bác sĩ có thể bắt đầu chẩn đoán bằng cách kiểm tra thể chất kỹ lưỡng và khai thác tiền sử bệnh. Nếu nghi ngờ gan to, bác sĩ chỉ định làm các xét nghiệm sau:
– Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu bao gồm công thức máu toàn bộ (giảm hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu) và đánh giá nồng độ men gan, sự tích tụ của bilirubin, hình thành từ sự trao đổi chất của heme, lượng protein trong máu giảm.
– Siêu âm vùng bụng: Siêu âm được sử dụng để đánh giá gan và các cơ quan khác.
– Các xét nghiệm hình ảnh: Chụp cắt lớp vi tính vùng bụng và chụp cộng hưởng từ hững trường hợp cần thiết mà siêu âm chưa cho kết quả rõ.
– Sinh thiết gan: Trong sinh thiết gan, một phần nhỏ mô gan của bạn sẽ được lấy ra để kiểm tra dưới kính hiển vi xem có bất thường nào không, dùng trong một số ít trường hợp khi mà gan to không xác định nguyên nhân.
5. Cách phòng ngừa gan to
Một số điều bạn có thể làm để bảo vệ gan của mình và giúp ngăn ngừa bệnh gan gây ra chứng gan to bao gồm:
– Uống rượu ở mức độ vừa phải hoặc ngừng hoàn toàn.
– Duy trì cân nặng vừa phải.
– Duy trì thói quen tập thể dục thường xuyên và xây dựng lối sống lành mạnh, đúng khoa học.
– Tiêm phòng đầy đủ vắc xin viêm gan A và viêm gan B.
– Quản lý các tình trạng sức khỏe, chẳng hạn như kiểm soát mức độ sắt…
– Bổ sung vitamin dưới sự hướng dẫn của bác sĩ và đúng liều lượng.
– Tuân theo các khuyến nghị về xử lý an toàn nếu bạn làm việc với hóa chất, ví dụ: thuốc diệt côn trùng, chất tẩy rửa dạng xịt.
– Tránh dùng chung các dụng cụ cá nhân, như dao cạo hoặc nhíp…
– Tránh dùng chung kim tiêm.
– Sử dụng các biện pháp an toàn trong quan hệ tình dục, như sử dụng bao cao su.
– Khám sức khỏe định kỳ.
Gan to là tình trạng báo hiệu nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và điều trị kịp thời có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Hãy duy trì lối sống lành mạnh và thăm khám bác sĩ thường xuyên để bảo vệ sức khỏe của gan.
