Gan là một trong những cơ quan nội tạng rất quan trọng, vừa có chức năng chuyển hóa, phân giải các chất dinh dưỡng, vừa có nhiệm vụ thanh lọc, đào thải độc tố ra khỏi cơ thể. Men gan là nhân tố quan trọng nhất để mọi quá trình hoạt động của gan diễn ra bình thường. Vậy men gan là gì, vai trò, chức năng ra sao, chỉ số men gan thế nào là bình thường…? Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.
1. Men Gan Là Gì?
Men gan, hay enzyme gan, là các protein được sản xuất bởi tế bào gan và đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa các chất trong cơ thể. Có nhiều loại men gan khác nhau, nhưng phổ biến nhất là ALT (alanine aminotransferase) và AST (aspartate aminotransferase). Chức năng chính của men gan là xúc tác cho các phản ứng hóa học trong gan, giúp gan thực hiện các nhiệm vụ như phân giải chất độc, chuyển hóa dưỡng chất, và sản xuất protein cần thiết cho cơ thể.
2. Vai trò của men gan
Gan đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình chuyển hóa thức ăn, ngoài ra còn có công dụng thanh lọc, đào thải độc tố tích tụ trong cơ thể ra bên ngoài. Dinh dưỡng từ thức ăn sau khi được hấp thu đưa về gan, gan làm chức năng thanh lọc rồi chuyển hóa thành những dưỡng chất phù hơp với cơ thể, đồng thời cũng loại bỏ những độc tố ra ngoài.
Khi cơ thể có rối loạn, gan thường là bộ phận chịu ảnh hưởng nặng nhất, thể hiện ở chỉ số men gan tăng bất thường. Thông qua xét nghiệm chỉ số men gan sẽ cho thấy mức độ tổn thương gan cũng như tình trạng sức khỏe của người bệnh. Men gan tăng được phát hiện sớm thì sẽ có phương pháp điều trị hiệu quả, nếu để lâu dài hoặc không được phát hiện kịp thời thì tình trạng bệnh lý sẽ càng ngày càng nặng, lúc đó phương pháp điều trị sẽ không được hiệu quả.
3. Chỉ số men gan bình thường là bao nhiêu?
Sau khi được chỉ định xét nghiệm chức năng gan (chỉ số về men gan), người bệnh sẽ được kết luận về tình trạng gan hiện tại.
Chỉ số men gan được cho là bình thường khi không vượt quá mức giới hạn cho phép. Có 4 chỉ số men gan thông dụng được các bác sĩ chỉ định là ALT, AST, GGT, LDH, được phân chia theo giới tính và độ tuổi nên độ chính xác hầu như là tuyệt đối. Chỉ số được cho là bình thường cụ thể như sau:
-
Chỉ số ALT (hay còn gọi là GPT) giới hạn bình thường từ 5-37 UI/l
-
Chỉ số AST (hay còn gọi là GOT) giới hạn bình thường từ 5-40 UI/l
-
Chỉ số GGT giới hạn bình thường là 5-60 UI/l
-
Chỉ số ALP giới hạn bình thường từ 35-115 UI/l
Trong một số trường hợp, các chỉ số xét nghiệm về chức năng gan trên như ALT, AST có thể tăng hơn so với mức bình thường, nhưng không quá cao (gấp 2,3 lần) thì vẫn được cho là bình thường. Chỉ số GGT nếu cao hơn 1-2 mức thì cũng không ảnh hưởng đến chức năng gan và người bệnh cũng không quá lo ngại đến sức khỏe.
4. Chỉ số men gan tăng là bao nhiêu?
Ngược lại với chỉ số men gan bình thường ở trên sẽ là chỉ số men gan tăng hay còn gọi là men gan cao. Chỉ số men gan cao tăng cao khi tăng gấp 1-2 lần là ở mức độ nhẹ, từ 2-5 lần là mức độ trung bình và tăng cao khi gấp 5-10 lần, cụ thể như sau:
| Chỉ số men gan | AST (GOT) | ALT (GPT) | GGT | LDH |
| Tăng nhẹ | 40-80 UI/L | 40-80 UI/L | 40-80 UI/L | 40-80 UI/L |
| Tăng trung bình | 80-200 UI/L | 80-200 UI/L | 80-200 UI/L | 80-200 UI/L |
| Tăng cao | >200 UI/L | >200 UI/L | >200 UI/L | >200 UI/L |
Men gan cao thường rất dễ dẫn đến tình trạng xơ gan, đặc biệt với những người có thể trạng yếu, sức đề kháng kém có thể dẫn đến các bệnh nặng hơn như viêm gan, ung thư gan. Vì vậy nếu được chẩn đoán men gan tăng cao thì người bệnh nên thật cẩn trọng cũng như thăm khám, tư vấn, điều trị kịp thời, không để tình trạng bệnh nặng thêm.
>>>> Xem chi tiết: Tăng Men Gan: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Phòng Ngừa
5. Tại Sao Cần Kiểm Tra Men Gan?
Kiểm tra men gan định kỳ là cách hiệu quả để theo dõi sức khỏe gan. Dưới đây là một số lý do quan trọng để thực hiện kiểm tra men gan:
-
Phát Hiện Sớm Bệnh Gan: Những bất thường trong chỉ số men gan có thể là dấu hiệu đầu tiên của các bệnh lý nghiêm trọng như viêm gan, xơ gan, hoặc ung thư gan.
-
Đánh Giá Tác Động của Thuốc: Một số loại thuốc có thể gây tổn hại đến gan. Kiểm tra men gan giúp đánh giá tác động của thuốc lên gan và điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi thuốc nếu cần.
-
Theo Dõi Tiến Triển Bệnh: Đối với những người đã được chẩn đoán mắc bệnh gan, kiểm tra men gan giúp theo dõi tiến triển của bệnh và hiệu quả của các phương pháp điều trị.
-
Kiểm Tra Sức Khỏe Định Kỳ: Ngay cả khi không có triệu chứng bệnh lý, kiểm tra men gan định kỳ giúp duy trì sức khỏe và phát hiện sớm bất kỳ vấn đề tiềm ẩn nào.
6. Cách Giữ Chỉ Số Men Gan Ở Mức Bình Thường
Để giữ chỉ số men gan ở mức bình thường và bảo vệ sức khỏe gan, hãy thực hiện các biện pháp sau:
- Duy Trì Chế Độ Ăn Lành Mạnh: Ăn nhiều rau quả, tránh thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ và đường.
- Hạn Chế Uống Rượu: Rượu là một trong những nguyên nhân chính gây tổn hại gan.
- Tập Thể Dục Đều Đặn: Tập luyện thể dục giúp cải thiện tuần hoàn máu và chức năng gan.
- Tránh Tiếp Xúc Với Chất Độc Hại: Hạn chế tiếp xúc với các hóa chất và độc tố có thể gây hại cho gan.
- Sử Dụng Thuốc An Toàn: Luôn tuân theo hướng dẫn của bác sĩ khi sử dụng thuốc và tránh tự ý dùng thuốc.
Việc hiểu rõ về men gan và chỉ số men gan bình thường là bước quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe gan và phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến gan. Kiểm tra sức khỏe định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp bảo vệ và duy trì chức năng gan tốt nhất.
