Viêm gan là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất đối với sức khỏe con người, đặc biệt là khi bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan, hoặc thậm chí dẫn đến tử vong. Để bảo vệ bản thân và gia đình, việc hiểu rõ nguyên nhân gây viêm gan và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả là điều vô cùng quan trọng.

---

1. Nguyên nhân gây viêm gan

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm gan, trong đó phổ biến nhất là các loại virus gây bệnh. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể xuất phát từ những thói quen sinh hoạt hoặc tình trạng sức khỏe khác. Dưới đây là các nguyên nhân chính:

a. Viêm gan do virus

Virus là nguyên nhân chính gây ra các dạng viêm gan, bao gồm viêm gan A, viêm gan B, viêm gan C, viêm gan D và viêm gan E. Mỗi loại có cơ chế lây nhiễm và mức độ nguy hiểm khác nhau.

• Viêm gan A (HAV): Thường lây qua đường tiêu hóa, do tiêu thụ thực phẩm hoặc nước bị nhiễm virus. Viêm gan A thường không dẫn đến bệnh gan mãn tính, nhưng có thể gây bệnh nặng ở người lớn tuổi.

• Viêm gan B (HBV): Lây qua đường máu, tình dục hoặc từ mẹ sang con. Đây là nguyên nhân chính gây ra viêm gan mãn tính, có thể tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan nếu không được điều trị kịp thời.

• Viêm gan C (HCV): Virus này chủ yếu lây lan qua việc tiếp xúc với máu nhiễm bệnh, chẳng hạn như qua tiêm chích ma túy, dùng chung kim tiêm, hoặc các quy trình y tế không đảm bảo. Viêm gan C có tỷ lệ cao trở thành mãn tính và thường không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu.

• Viêm gan D (HDV): Loại virus này chỉ lây nhiễm khi có sự hiện diện của viêm gan B, do đó những người mắc viêm gan B có nguy cơ cao hơn mắc HDV.

• Viêm gan E (HEV): Giống như viêm gan A, viêm gan E cũng lây qua đường tiêu hóa, đặc biệt phổ biến ở các nước có điều kiện vệ sinh kém. Tuy nhiên, HEV có thể gây biến chứng nặng hơn trong thai kỳ.

b. Nguyên nhân khác gây viêm gan

• Rượu bia và chất kích thích: Tiêu thụ rượu quá mức là nguyên nhân dẫn đến viêm gan do rượu, tình trạng này có thể tiến triển thành xơ gan và cuối cùng là ung thư gan.

• Viêm gan do thuốc và độc tố: Một số loại thuốc, bao gồm cả thuốc không kê đơn như acetaminophen (paracetamol) khi sử dụng quá liều, có thể gây hại nghiêm trọng cho gan. Độc tố từ môi trường hoặc các hóa chất cũng có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng này.

• Viêm gan tự miễn: Đây là một tình trạng hiếm gặp khi hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm các tế bào gan, gây ra viêm và tổn thương gan.

2. Biện pháp phòng ngừa viêm gan

Phòng ngừa viêm gan là một quá trình đòi hỏi sự chú ý đặc biệt đến các yếu tố nguy cơ và áp dụng các biện pháp an toàn. Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả để bảo vệ gan của bạn:

a. Tiêm phòng vắc-xin

Vắc-xin là một trong những cách phòng ngừa hiệu quả nhất đối với viêm gan A và viêm gan B. Tiêm phòng giúp cơ thể phát triển kháng thể và bảo vệ bạn khỏi nguy cơ nhiễm virus. Đối với những ai có nguy cơ cao, chẳng hạn như nhân viên y tế, người sử dụng thuốc tiêm, hay người sống trong vùng có dịch bệnh viêm gan, việc tiêm phòng là điều cần thiết.

b. Thực hiện lối sống an toàn

• Không dùng chung kim tiêm hoặc các dụng cụ cá nhân: Để phòng tránh viêm gan B và viêm gan C, không dùng chung kim tiêm, dao cạo râu, bàn chải đánh răng hoặc bất kỳ vật dụng cá nhân nào có thể tiếp xúc với máu.

• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su và hạn chế số lượng bạn tình sẽ giúp giảm nguy cơ lây nhiễm viêm gan B.

c. Ăn uống và vệ sinh sạch sẽ

Viêm gan A và viêm gan E lây qua thực phẩm và nước uống. Để tránh mắc bệnh, hãy:

• Chỉ sử dụng nước đã đun sôi hoặc nước đóng chai ở những khu vực không đảm bảo vệ sinh.
• Ăn thực phẩm đã được nấu chín kỹ, tránh các món ăn sống hoặc không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
• Rửa tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

d. Hạn chế rượu bia và các chất độc hại

Rượu là nguyên nhân chính gây tổn thương gan lâu dài. Việc hạn chế tiêu thụ rượu bia sẽ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh gan do rượu như viêm gan do rượu, xơ gan và ung thư gan. Đồng thời, tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại và thuốc men có thể gây tổn thương gan.

e. Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện sớm các dấu hiệu viêm gan hoặc các vấn đề về gan khác. Đối với những người có nguy cơ cao, xét nghiệm máu để kiểm tra virus viêm gan B và C sẽ giúp bạn phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm, từ đó tăng cơ hội điều trị thành công.