1. Run Tay – Hiểu Đúng và Tìm Hiểu Thêm
Run tay là một dạng rối loạn vận động phổ biến, thường xảy ra khi có sự co bóp đột ngột và không kiểm soát của cơ bắp, tạo ra các chuyển động run rẩy và không mong muốn. Dạng này thường xuất hiện ở bàn tay, cũng có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể như cánh tay, đầu, dây thanh, thân mình hoặc chân.
Nguyên Nhân và Đặc Điểm:
Hầu hết mọi người có thể trải qua tình trạng run tay nhẹ, đặc biệt là khi giữ tay ở một tư thế cố định trong thời gian dài.
Không phải là triệu chứng nguy hiểm, nhưng run tay có thể tạo ra sự không thoải mái và ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày.
Dạng Run Chính:
Run Khi Vận Động: Xảy ra khi cố gắng thực hiện một động tác nào đó, ví dụ như cầm nắm thìa, dĩa, bút, cốc nước. Các cơ bắp bất ngờ co lại và tạo nên những chuyển động không kiểm soát.
Run Khi Nghỉ: Xảy ra khi cơ bắp ở trạng thái thư giãn, ví dụ như khi để tay thả lỏng trên đùi. Các chuyển động run rẩy có thể xuất hiện mà không có sự cố gắng từ phía người bệnh.
2. Các nguyên nhân gây run tay
Run tay có thể chỉ là biểu hiện sinh lý thông thường nhưng cũng có thể là triệu chứng của một số bệnh lý, ví dụ như tổn thương trong não, bệnh lý về gan, hoặc tuyến giáp.Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây run tay bệnh lý Run tay có thể gặp trong các bệnh cảnh dưới đây
Nhóm bệnh lý thần kinh
Bệnh Parkinson: Là bệnh lý thoái hóa não có giảm dần sự tiết ra các chất Dopamine. Run tay thường bắt đầu từ 1 bên, kèm theo cảm giác cứng tay chân cùng bên, đi lại chậm chạp, dần dần run lan sang 2 tay. Điều trị bằng các thuốc bổ sung Dopamin, lý liệu pháp, hoặc phẫu thuật đặt điện cực trong não.
Bệnh xơ cứng rải rác: Là bệnh lý mất Myelin – lớp vỏ bọc dây thần kinh – dẫn tới tổn thương đường dẫn truyền vận động trong não. Run có thể xảy ra 1 hoặc 2 bên, có thể run khi làm động tác chủ ý hoặc run khi giơ tay và giữ để chống lại trọng lực, điều trị bệnh này chủ yếu là uống thuốc.
Đột quỵ: Xảy ra khi mạch máu não bị tắc do huyết khối hoặc xơ vữa gây nhồi máu não, hoặc bị vỡ gây chảy máu não. Khi đó một số tế bào thần kinh điều khiển vận động tay bị tổn thương và có thể gây run tay. Việc điều trị phụ thuộc vào dạng tổn thương, thời gian xảy ra đột quỵ cũng như cân nhắc tới các bệnh lý đi kèm khác.
Chấn thương sọ não: Cũng giống như đột quỵ, sau chấn thương các tế bào thần kinh chi phối vận động bị tổn thương có thể gây run tay. Điều trị nội khoa là chủ yếu.
Rối loạn trương lực cơ: Trường hợp này các tế bào thần kinh truyền các thông tin sai lệch dẫn tới các cơ hoạt động quá mức, gây nên các tư thế không mong muốn, tư thế bất thường kéo dài, bao gồm cả run tay. Điều trị có thể bằng thuốc hoặc tiêm Botox.
Run vô căn: Run tay thường ở cả hai bên, xảy ra khi cầm cốc, cầm bát, bút viết … Run ban đầu có thể rất kín đáo, tăng dần theo thời gian khiến bạn khó khăn trong thực hiện các sinh hoạt hàng ngày. Hiện nay nguyên nhân của run vô căn chưa được biết, trong một số trường hợp có liên quan tới gen và có yếu tố gia đình. Nếu triệu chứng nhẹ, kín đáo thì không cần điều trị. Khi triệu chứng nặng hơn, bác sĩ sẽ kê đơn một số loại thuốc như chẹn beta, hoặc phẫu thuật đặt điện cực trong não.
Nhóm bệnh lý chuyển hóa
Bệnh Wilson: Là bệnh rối loạn về gen gây lắng đọng nhiều đồng trong cơ thể. Thông thường người bệnh có triệu chứng liên quan tới tổn thương ở não và gan như buồn nôn, nôn, mệt mỏi, tụ dịch trong ổ bụng, vàng da, run tay, các vấn đề về ngôn ngữ, thay đổi nhân cách…Điều trị bằng thuốc uống và thay đổi chế độ ăn uống.
Suy thận, suy gan
Bệnh cường giáp: Khi tuyến giáp hoạt động quá mức bạn có thể có cảm giác lo lắng bồn chồn, tim đập nhanh, hay vã mồ hôi, sụt cân và run tay. Điều trị ổn định chức năng tuyến giáp sẽ làm giảm đáng kể triệu chứng run tay.
Hạ đường máu: Khi lượng đường trong máu thấp bạn sẽ có cảm giác đói, vã mồ hôi và run tay.
Nhóm bệnh lý thoái hóa do di truyền
Một số bệnh lý di truyền như thất điều di truyền có thể gây run tay:
Run liên quan tới độc chất: Ngộ độc rượu, cai rượu, ngộ độc thủy ngân
Run liên quan tới thuốc: Thuốc điều trị hen, Amphetamin, cafein, corticosteroid, các thuốc điều trị các rối loạn tâm thần kinh …Thiếu vitamin B12
Run do các bệnh lý về tâm thần: Trầm cảm, rối loạn stress sau chấn thương,
Run sinh lý: Đôi khi run có thể xuất hiện khi bạn tức giận, căng thẳng lo lắng quá mức hoặc mất ngủ.
3. Bạn sẽ làm gì nếu bị run tay?
Nếu triệu chứng run tay kín đáo, không thường xuyên, không ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày, bạn hãy bắt đầu bằng việc thay đổi lối sống như hạn chế uống cà phê, ăn uống điều độ tránh bị đói, thể dục đều đặn và đảm bảo ngủ đủ giấc. Tránh các kích thích căng thẳng, tức giận hay lo lắng quá mức. Xem xét lại các thuốc mình đang uống (nếu có) và tư vấn với bác sĩ điều trị.
Nếu các biện pháp trên đã áp dụng tốt, nhưng run vẫn tiến triển hoặc thường xuyên hơn, bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa thần kinh để tìm nguyên nhân và điều trị đúng bệnh.
