Lipid đóng vai trò quan trọng trong cơ thể bao gồm cung cấp năng lượng, bảo vệ cơ thể, giúp hấp thụ vitamin, và tham gia vào cấu trúc tế bào. Thực phẩm chức năng chứa axit béo omega-3, choline và vitamin E có thể hỗ trợ sức khỏe tim mạch, não bộ và làm đẹp da
1. Lipid là gì?
Lipid là một loại phân tử hóa học đa dạng, phổ biến trong cả tự nhiên và sinh học con người. Lipid không hòa tan trong nước mà thường tan trong các dung môi hữu cơ như ether, cloroform, hoặc benzen. Chúng chủ yếu có vai trò làm cấu trúc tế bào, lưu trữ năng lượng, và tham gia vào nhiều quá trình sinh học quan trọng.
Nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng, đối với trẻ em ở mức tiểu học thì năng lượng do lipid cung cấp cần phải đạt khoảng 30% nhu cầu năng lượng của cơ thể, trong đó lipid có nguồn gốc thực vật nên chiếm khoảng 50% lipid tổng số và acid béo no không được phép vượt quá 11% năng lượng khẩu phần ăn hàng ngày.
Trong thực phẩm, lipid có rất nhiều loại như: Phosphorlipid, triglycerid, cholesterol, glycolipid, lipoprotein và sáp với 2 nhóm chính là: Lipid đơn giản cấu tạo bao gồm hydro (H), carbon (C), oxy (O) và Lipid phức tạp có tạo phức ngoài C, H, O còn có các thành phần khác như P, S…
2. Vai trò của lipid với cơ thể người
Lipid đóng một vai trò quan trọng và đa dạng trong cơ thể người, tham gia vào nhiều chức năng cơ bản và quan trọng. Dưới đây là một số vai trò chính của lipid trong cơ thể:
- Nguồn năng lượng:
- Chất béo (fats) là một nguồn năng lượng dự trữ chính trong cơ thể. Mỗi gram chất béo cung cấp khoảng 9 calo năng lượng, là một lượng lớn so với protein và carbohydrate.
- Cấu trúc tế bào:
- Phospholipid là thành phần chính của màng tế bào. Các phân tử phospholipid tự tổ chức thành lớp màng hai chiều, giúp bảo vệ và giữ nước trong tế bào.
- Dự trữ năng lượng:
- Lipid được lưu trữ trong mô béo dưới dạng chất béo. Khi cần, chất béo có thể được phân giải để cung cấp năng lượng cho cơ thể.
- Chuyển hóa vitamin:
- Lipid chủ yếu là chất mang nhiều vitamin liposoluble như vitamin A, D, E, và K. Chúng giúp trong quá trình hấp thụ và vận chuyển vitamin này đến nơi cần thiết trong cơ thể.
- Bảo vệ cơ thể:
- Lớp mỡ dưới da cung cấp một lớp bảo vệ cho cơ thể, giúp giữ ấm, bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương ngoại vi, và làm giảm sự mất nước.
- Duy trì nhiệt độ cơ thể:
- Chất béo có khả năng cách nhiệt tốt, giúp duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định.
- Hormone và chất truyền thông tín hiệu:
- Lipid tham gia vào việc tạo ra và chuyển đổi hormone steroid, như estrogen và testosterone, cũng như các chất truyền thông tín hiệu như prostaglandins.
- Duy trì cấu trúc cơ bản:
- Steroid, bao gồm cholesterol, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cấu trúc cơ bản của tế bào, đặc biệt là màng tế bào.
- Phục hồi chấn thương và sự lành mạnh của cơ thể:
- Lipid tham gia vào quá trình phục hồi sau chấn thương và giữ cho các cơ quan và mô tế bào duy trì sự linh hoạt và chức năng bình thường.
3. Xây dựng chế độ dinh dưỡng lipid hợp lý
Thực phẩm chức năng bổ sung lipid, nếu được sử dụng đúng cách và trong tình trạng sức khỏe cụ thể, có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc bổ sung chất béo cần thiết cho cơ thể. Dưới đây là một số vai trò chính của thực phẩm chức năng bổ sung lipid:
- Cung cấp chất béo không bão hòa:
- Thực phẩm chức năng bổ sung lipid thường cung cấp chất béo không bão hòa, đặc biệt là chất béo omega-3. Chất béo omega-3 được biết đến với nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm hỗ trợ sức khỏe tim mạch, giảm viêm nhiễm, và hỗ trợ sự phát triển của tế bào não.
- Hỗ trợ sức khỏe tim mạch:
- Chất béo omega-3, như DHA và EPA, có thể giảm mức triglyceride, hạ huyết áp, và giảm nguy cơ các vấn đề tim mạch. Thực phẩm chức năng bổ sung lipid chủ yếu từ cá dầu thường được sử dụng để hỗ trợ sức khỏe tim mạch.
- Hỗ trợ sức khỏe xương:
- Một số thực phẩm chức năng chứa vitamin D và K, cả hai loại vitamin này đều quan trọng cho sức khỏe xương. Vitamin D giúp hấp thụ canxi, trong khi vitamin K đóng vai trò trong quá trình đóng máu và duy trì sức khỏe xương.
- Hỗ trợ quá trình tiêu hóa:
- Lipid có thể giúp trong quá trình tiêu hóa và hấp thụ các dạng vitamin liposoluble như A, D, E, và K. Việc bổ sung lipid có thể giúp đảm bảo cơ thể nhận được đủ lượng vitamin này.
- Hỗ trợ tạo cấu trúc tế bào:
- Các thực phẩm chức năng bổ sung lipid có thể hỗ trợ tạo cấu trúc tế bào, đặc biệt là tạo thành màng tế bào. Điều này có thể ảnh hưởng tích cực đến sự linh hoạt và chức năng của tế bào.
- Tăng cường sức khỏe của da:
- Chất béo omega-3 và các chất béo khác có thể hỗ trợ sức khỏe của da bằng cách giảm viêm nhiễm và cung cấp dưỡng chất cho làn da.
- Hỗ trợ quá trình giảm cân:
- Một số thực phẩm chức năng bổ sung lipid có thể chứa các thành phần giúp kiểm soát cảm giác no và hỗ trợ quá trình giảm cân.
Lưu ý rằng việc sử dụng thực phẩm chức năng cần phải được thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo rằng chúng là an toàn và phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể của bạn. Bổ sung lipid nên được tích hợp vào một chế độ ăn uống cân đối và lành mạnh
